အချက်အလက်ပို ― မြန်မာ မြန်မာ

Lichen planus (LP) သည် အရေပြား၊ လက်သွား၊ ဆံပင်နှင့် မျက်နှာလည်အထဲအပါအဝင် မျိုးစုံအထွေထွေ အရေပြားအရိုးရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး၊ အရေပြားအတွင်း ပိုလီဂွန်၊ အပြားထပ် (flat‑topped) ပပ်ပု (papules) နှင့် ပလက် (plaques) များကို အဖြူရောင် အလင်းထွက် မျဉ်း (Wickham’s striae) ဖြင့် အထပ်အထပ်ဖုံးထားသည့် အနေအထားဖြင့် ဖော်ပြသည်။ အထူးသဖြင့် လက်တောင် (dorsal hands)、လက်တင်အဝိုင်း (flexural wrists)၊ လက်တင်အပြင် (forearms)、ခန္ဓာကိုယ်အလယ်ပိုင်း (trunk)、အောက်ခြေတောင်အရှေ့ဘက် (anterior lower legs) နှင့် မူလအာရုံကြော (oral mucosa) တွင် တွေ့ရသည်။ အကြောင်းရင်း မသိသေးပေမယ့် ကိုယ်ခံအားအလိုက် အလိုအလျောက် ဖြစ်ပွားသည့် အမျိုးအစားတစ်ခုဟု ယူဆသည်။ ရောဂါကို အတည်ပြုရန် အရေပြားအထဲက အထွေထွေ အထွေထွေ (skin biopsy) လုပ်နိုင်ပြီး၊ ဘူးလုံးအရိုးရောဂါ (bullous lesions) များရှိသော လူနာများတွင် အခြား ကိုယ်ခံအားအရ အရေပြားအရိုးရောဂါများ (autoimmune vesiculobullous diseases) နှင့် ခွဲခြားရန် တိုက်ရိုက် အင်မူနိုဖလူးအိုရိုက် (direct immunofluorescence, DIF) ကို အသုံးပြုနိုင်သည်။ LP ၏ အမျိုးအစားများတွင် hypertrophic (အမြင့်တက်) နှင့် erosive (အဖုံးပျက်) အမျိုးအစားများ ပါဝင်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် အထူးသဖြင့် အရေပြားထူထဲ (hyperkeratotic) သို့မဟုတ် အရေပြားပျက်စီး (erosive) ဖြစ်ပုံများကို ဖော်ပြသည်။ ဆေးဝါး သို့မဟုတ် အဆက်အပြန် အာလ်လာဂျင်များ (drugs or contact allergens) ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သော lichenoid reactions ကိုလည်း LP ၏ အဓိက ခွဲခြားချက်အဖြစ် သတိထားရသည်။
Lichen planus (LP) is a chronic inflammatory disorder that most often affects middle-aged adults. LP can involve the skin or mucous membranes including the oral, vulvovaginal, esophageal, laryngeal, and conjunctival mucosa. It has different variants based on the morphology of the lesions and the site of involvement. The literature suggests that certain presentations of the disease such as esophageal or ophthalmological involvement are underdiagnosed. The burden of the disease is higher in some variants including hypertrophic LP and erosive oral LP, which may have a more chronic pattern. LP can significantly affect the quality of life of patients as well. Drugs or contact allergens can cause lichenoid reactions as the main differential diagnosis of LP.

Lichen planus (လစ်ချင်ပလန်နပ်စ်) သည် အရေပြား၊ လက်သွား၊ ဆံပင်နှင့် မူလအာရုံအဖုံး (oral mucosa) များကို ထိခိုက်စေသော အရေပြားအရိုးအဆာရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ အကြောင်းအရ မသိသော်လည်း ကိုယ်ခံအားအလိုက် အလိုမသိသော အကြောင်းတစ်ခုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သည်ဟု ယူဆထားသည်။ ဤရောဂါသည် အထူးသဖြင့် လက်တံခါးနောက်ဘက် (dorsal hands)、လက်တံခါးအနားနှင့် လက်တံခါးအပြင် (flexural wrists and forearms)、ခန္ဓာကိုယ်အလယ်ပိုင်း (trunk)、အောက်ခြေခါးအရှေ့ဘက် (anterior lower legs) နှင့် မူလအာရုံအဖုံး (oral mucosa) တွင် တွေ့ရသည်။ လက္ခဏာများတွင် အထပ်အခါး၊ မျက်နှာပြင်ထ flatten ပုစဉ်များ (polygonal, flat‑topped papules) နှင့် အပြားများ (plaques) ပါဝင်ပြီး၊ အပေါ်တွင် အလှည့်အပြောင်း၊ မင်္ဂလာအဖြူရောင် အလွှာ (Wickham’s striae) တို့ဖြစ်ပေါ်သည်။ အရေပြားလစ်ချင်ပလန်နပ်စ်ကို အတည်ပြုရန် အရေပြားအထဲက အစိတ်အပိုင်းကို ခွဲယူ၍ အထပ်အလွှာ (skin biopsy) ပြုလုပ်နိုင်သည်။ Bullous lesions (အရေပြားပေါ်တွင် အဖုံးပွင့်ခြင်း) ရှိသော လူနာများတွင် အခြား ကိုယ်ခံအားအရ အရေပြားအဖုံးရောဂါများနှင့် ခွဲခြားရန် Direct immunofluorescence (DIF) ကို အသုံးပြုနိုင်သည်။ အခြားဆက်စပ်ရောဂါများအနေဖြင့် lichen simplex chronicus (လစ်ချင်စင်ပလက်စ် ခရိုနစ်)၊ leukoplakia (အဖြူရောင် အရေပြားအပြား) တို့ကိုလည်း တွေ့နိုင်သည်။
Lichen planus is a skin condition marked by purplish, flat-topped bumps and patches that can cause intense itching. These skin lesions can be distressing, especially when they affect the mouth or genitals severely. In severe cases, oral lichen planus may even increase the risk of developing a type of skin cancer. It can also affect the scalp and nails. While the cause of most cases is unknown, some may be triggered by certain medications or hepatitis C infection. Treatment typically involves strong creams for localized cases and oral steroids for more widespread ones.

လစ်ချင်ပလန်နပ် (Lichen planus) သည် အရေပြား၊ လက်သွား၊ ဆံပင်နှင့် မျက်နှာအတွင်းအဖုံးများ (mucous membranes) ကို ထိခိုက်စေသော ခရိုနစ် အရေပြားရောင်ရမ်းမှု (immune‑mediated) ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပိုလီဂွန်း၊ တစ်ပြင်တည်းထူသော အနီရောင် (violaceous) ပက်ပူလ် (papules) နှင့် ပလက် (plaques) များ၊ အပေါ်တွင် အလင်းထွက်သေးသေးသော အဖြူရောင် အကြောင်းအရာ (Wickham's striae) ဖြင့် အထူးသဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အများအားဖြင့် လက်အပေါ်ဘက် (dorsal hands), လက်ဝဲအဝိုင်း (flexural wrists) နှင့် လက်တောင် (forearms), ခန္ဓာကိုယ် (trunk), အောက်ခြေရှေ့ (anterior lower legs) နှင့် ပါးစပ်အတွင်းအဖုံး (oral mucosa) တွင် ဖြစ်ပေါ်သည်။ အကြောင်းအရင်း မသိသေးပေမယ့် အလိုအလျောက်အာရုံကြော (autoimmune) လုပ်ငန်းစဉ်မှ ဖြစ်ပေါ်သည်ဟု ယူဆသည်။ အရေပြားလစ်ချင်ပလန်နပ် (cutaneous lichen planus) ကို အတည်ပြုရန် အရေပြားအထဲက အစိတ်အပိုင်း (skin biopsy) လုပ်နိုင်သည်။ ဘူလပ် (bullous) အရေပြားရောဂါများရှိသော လူနာများတွင် တိုက်ရိုက် အင်မူနိုဖလူးအိုရိုဆင် (Direct immunofluorescence, DIF) ကို အခြား အလိုအလျောက် အရေပြားအဖုံးရောဂါများနှင့် ခွဲခြားရန် အသုံးဝင်သည်။ လစ်ချင်ပလန်နပ် (LP) သည် လူတစ်ဦးလျှင် အနည်းဆုံး 5% အထိ ဖြစ်ပေါ်ပြီး၊ အမျိုးသမီးများတွင် 2:1 အချိုးဖြင့် ပိုများသည်။ လူနာများ၏ 77% အထိ ပါးစပ်အတွင်းအဖုံး (oral involvement) ဖြစ်ပေါ်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် ညွှန်ပြသော buccal mucosa တွင် အများဆုံးတွေ့ရသည်။ အချို့လူနာများတွင် အရေပြားအရောင်ပြောင်းခြင်း၊ အနာကြီးခြင်း၊ အစာအရသာ (အက်ဆစ်၊ စပိုင်စပိုင်) နှင့် သွားအဆီအရည် (toothpaste) အား မခံနိုင်ခြင်း စသည့် လက္ခဏာများဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ အချို့ အမျိုးအစားများ (hypertrophic LP, erosive oral LP) သည် အခြား အမျိုးအစားထက် ပိုမို အဆက်မပြတ် ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ အရည်အသွေးကို ထိခိုက်စေသည်။ ဆေးဝါး သို့မဟုတ် အဆက်အပွား အာလ်ဂျင်များက လစ်ချင်ပလန်နပ်နှင့် ဆင်တူသော lichenoid reactions ကို ဖြစ်စေနိုင်သော အဓိက ခွဲခြားရမည့် ရောဂါများဖြစ်သည်။
Lichen planus is an immune-mediated inflammatory condition leading to characteristic lesions on skin and mucous membranes. It presents in up to 5% of the general adult population with a female predilection (2:1); the onset is most commonly in middle age. Up to 77% of patients with lichen planus have oral disease, with buccal mucosa the most common subsite. The oral lesions may be asymptomatic, although a subset of patients have pain and difficulty tolerating certain foods (e.g., acidic, spicy) and toothpaste.